Dansen in de Regen
Barcelona – Er is geen gebrek aan zorgen, sommigen van hen zijn zeer gebruikelijk in dit stadium van de huidige economische cyclus, maar sommigen van hen zijn van een meer structurele aard, namelijk het niveau van de schuldenlast en de gezondheid van het huidige financiële stelsel.
Het is niet alleen de schuld van de consument die ontspoort, maar de totale schuldenlast en de daarbij behorende rente verplichtingen van de overheden in het algemeen rijzen de pan uit. Er is zo veel geschreven over dit onderwerp van ongekende stimuleringsmaatregelen van overheden wereldwijd dat wij ons slechts beperken tot een simpel feit: De schulden van de overheden zijn sinds het tweede kwartaal van 2007 met meer dan 50% toegenomen!
Dit alles maakt beleggers nerveus. Het werkt instabiliteit in de hand waarbij de economie simpelweg in een in een enorm zwart gat van schulddeflatie terecht kan komen. Een galopperende inflatie ligt daarbij om de hoek. De uit de klauwen gierende overheidsschulden is dus wel degelijk een serieus probleem.
De lijst van landen waar het risico van een faillissement groeit is lang en nog steeds groeiende. De veelbesproken Griekse schuld beslaat alleen al zo’n € 300 miljard, en dat is vijf keer meer dan Rusland of Argentinië verschuldigd was in respectievelijk 1998 en 2001, toen zij in gebreke bleven als u zich dat nog kunt herinneren.
De Grieken hebben er trouwens helemaal een potje van gemaakt. Tot op de dag van vandaag weten we nog steeds niet exact wat de schuld is. Creatief boekhouden via Titlos PLC SPV heeft meer weg van de accountantsprincipes van Enron dan van een degelijke Europese lidstaat. Griekenland kan dus worden vergeleken met Fannie Mae of Bear Stearns, terwijl Portugal de rol van Freddie Mac speelt en Spanje AIG is. Dan weet u waar we het over hebben.
Het probleem is echter niet beperkt tot de landen met een Europese munteenheid. De schuldpositie van het Verenigd Koninkrijk of de Verenigde Staten ziet er inmiddels ook uit als een tikkende tijdbom. Wij citeren slechts één cijfer: de totale Amerikaanse schuld, met inbegrip van alle particuliere en zakelijke schulden, alsmede niet-gefinancierde passiva, bedraagt $ 430.000,= per individu. Het is maar even dat u het weet.
De Griekse langetermijnrente spoot gisteren opnieuw door het dak nu uit nieuwe gegevens van Eurostat blijkt dat het overheidstekort in het gammele land opwaarts moest worden herzien van 12,7 naar 13,6 procent. De langetermijnrente piekte op 8,8 procent. De rente op tweejarig staatspapier steeg met maar liefst 232 basispunten, tot boven de 10 procent.
Een aantal lidstaten binnen de Eurozone kampt nu met een schuldgraad van meer dan 60 procent. Italië spant vanzelfsprekend de kroon met 115,8 procent, Griekenland volgt met 115,1 procent. Nummer drie is België met 96,7 procent waar de regering de gang naar de koning maar weer eens gemaakt heeft. Op de obligatiemarkten reageren beleggers terecht ontstemd op al het nieuws. Grieks, Iers, Spaans en Portugees staatspapier ging gisteren onderuit.
Op een bepaalde manier was beleggen vorig jaar een vrij eenvoudig verhaal. Onderwaarderingen en paniekverkopen vielen ons ten deel. Met een simpel staaltje van riskmanagement kwam u al een heel eind. De schaarse kopers van toen zijn de winnaars van nu. Vandaag de dag zijn de investeringsbeslissingen echter complexer omdat de prijs van de risicovolle activa dynamisch te noemen is. Het is dus niet zo gek dat bij het minste of geringste aan slecht nieuws de belegger als een geslagen hond direct in zijn schulp kruipt. Daarom zijn wij voor even Bull noch Bear.
Het behoeft geen betoog dat de gezondheid van het financiële stelsel nog niet vaak eerder van zo’n groot belang is. De komende jaren ontstaat er namelijk een piek in de aflooptijden van schulden van bedrijven in de VS en andere OESO-landen. Zo’n $ 900 miljard aan speculatieve schuld zal moeten worden geherfinancierd tussen nu en 2014. U begrijpt opeens waarom de gestuurde rente voorlopig laag zal blijven. Helicopter Ben heeft geen keus! Maar de lange rente kan eenvoudig een speelbal worden.
De lijst van zorgen is dus helaas niet te stoppen met de bovenstaande conjuncturele en structurele risico’s in beeld gebracht. En dan hebben we het nog niet over de altijd aanwezige geopolitieke kwesties. Beleggers moeten dit permanent integreren in hun besluitvorming.
Uitgerekend dit jaar, is de kwestie Iran een grote bron van zorg. Wij hebben geen speciale deskundigheid op dit gebied, maar over de dreiging van een nucleair Iran kan niet te lichtvaardig worden gedacht.
Maar het leven bestaat niet uit het wachten op ontij en allerlei ander gedonder op deze kwetsbare aardbol. Het gaat om het leren dansen in de regen. Duidelijker gezegd: wanneer en hoe we geld kunnen verdienen in 2010…
Rest ons u een goed weekend te wensen.
Jan Dwarshuis is columnist bij ©OLUMBEURS: Op het moment van schrijven heeft hij geen positie in bovengenoemde fondsen.
