Hoe de VS van de Nood een Deugd maakte (Deel 2)
Pfäffikon SZ, Switzerland – Op 12 oktober 2008 nodigde Hank Paulson, de toenmalige Secretary of the Treasury van de VS, de vertegenwoordigers van de negen grootste banken van het land uit. Paulson staat erom bekend niet om de hete brij heen te draaien. Al snel werd duidelijk dat Paulson het spel keihard speelde. Iedere bank kreeg een injectie van 25 miljard dollar onder zéér soepele voorwaarden. Een aantal bankiers sputterde fel tegen, waaronder het oerdegelijke Wells-Fargo, dat het geld helemaal niet nodig had. Maar Paulson hield voet bij stuk omdat het ‘goed voor de natie zou zijn’. Uiteindelijk tekenden alle negen bankiers onder zware druk van Hank Paulson. Het bleek slechts het begin te zijn van een reddingsoperatie, welke zijn weerga in de moderne geschiedenis nog nooit gekend heeft en waar vooral de VS garen bij gespind heeft.
Cooper Union Speech
Ik neem u mee naar 27 maart 2008 waar Obama de zogenaamde ‘Cooper Union Speech’ gaf tegenover de heren van Wall-Street. Iedereen was met stomheid geslagen omdat Obama pleit voor meer toezicht op de financiële markten. Daar waar Wall-Street zelf deze stap eerder had moeten nemen, was het presidentskandidaat Obama die de lijnen uitstippelde. Overigens beschikte Obama tijdens die periode over een mol binnen de bankierswereld, te weten de UBS bankier Robert Wolf. Een aardig feitje gezien het huidige gekrakeel over de afluisterpraktijken onder het bewind van Obama en wat hij daar eerder over belooft heeft.
Ondertussen werd het nieuws er niet beter op. President Bush gaf Paulson de opdracht om de crisis op te lossen en de Amerikaanse economie te redden. De rest was bijzaak. In feite kreeg Paulson een vrijbrief van Bush om te handelen naar zijn eigen goed dunken, omdat Bush in die tijd toegaf geen bal te begrijpen van de economie en vooral benadrukte een optimist te zijn. De ene na de andere ‘red flag’ over de economie sijpelde binnen en Paulson besloot vooralsnog niets te doen, hetgeen bijzonder opvallend is in het proces.
Schulden Spiraal
Al snel werd duidelijk dat Lehman Brothers zich in een zogenaamde schulden spiraal bevond. Maar het bestuur van Lehman maakt zich geen zorgen, omdat ze ervan overtuigd waren gered te worden door de Amerikaanse overheid. En wat deed Paulson? Hij riep op 12 september 2008 de CEO’s bijeen van de belangrijkste Amerikaanse financiële instituten. Hij legt de heren uit dat Lehman Brothers niet gered zou worden. Iedereen was totaal verbouwereerd. Op 15 september 2008 gaf Paulson een speech waarin hij aangaf dat iedereen vanaf nu voor zichzelf moest zorgen. De Amerikaanse overheid zou onder geen beding meer bijspringen. Paulson nam de beroemde kreet ‘Moral Hazard’ in de mond. Na de redding van Bear Stearns zou hij immers geen Amerikaanse financiële instelling meer helpen.
AIG in de problemen
Interessant om te vermelden is dat Paulson als ex CEO van Goldman Sachs toen al heel goed geweten moet hebben dat AIG – de grootste verzekeraar ter wereld – het volgende probleemgeval zou worden. En dat zou Lehman tot een kinderspel maken. Paulson besloot om AIG te redden. De klap die de wereldeconomie had gekregen van Lehman was voldoende. Paulson wist als geen ander dat als hij nu zou doorpakken de VS wel eens de lachende derde zou kunnen zijn. En zo geschiedde. De bail out van AIG was uniek in zijn soort. Normaal gesproken wordt er gewerkt met zogenaamde ‘haircuts’ bij een bail out. Maar dit keer niet. Alle grote banken op Wall-Street werden volledig gecompenseerd door de Amerikaanse overheid. Het was Paulson meer dan ernst om met name de Amerikaanse economie te redden. En hij kreeg bijval van Ben Bernanke die Paulson aanmoedigde om nog meer te doen.
Congress onder Druk
De heren zetten vervolgens het Amerikaanse Congress onder zware druk en waarschuwden voor een totale ‘meltdown’ binnen een paar dagen als er niet direct geld werd vrij gemaakt om de Amerikaanse economie van de ondergang te redden. Door het ongekend snelle handelen van de Amerikanen werd er 700 miljard dollar vrij gemaakt (TARP). Dit handelen getuigt van een enorme daadkracht in mijn ogen. Het was slechts het begin, waarbij Paulson precies wist wat hij deed, geholpen door Bernanke en Geithner. Opvallend is dat Janet Yellen toen ook al nauw betrokken was bij het proces.
Op 12 oktober 2008 gaf Paulson gevolg aan de wensen van Obama. De Amerikaanse banken zijn ondertussen overgegaan tot de orde van de dag. Ze zijn gered door Paulson en eigenlijk ook op aandringen van Obama. Sinds het uitbreken van de crisis zijn er allerlei geluiden opgegaan om de banken op te splitsen. Mijn verwachting is dat dit niet zal gebeuren. De zogenaamde ‘Volcker Rule’ is in de kern simpel, maar beslaat inmiddels uit meer dan 300 pagina’s ingewikkelde financiële materie. De banken maken het bewust complex. Door hun expertise winnen de banken het vaak van de toezichthouders.
Geslaagde Operatie
Hank Paulson kan ondertussen terugkijken op een zéér geslaagde operatie. Ik heb groot respect voor de wijze waarop hij de VS door deze periode heeft geloodst. De VS is terug als (economische) Super Power. In Europa zal de klap nog lang nadreunen en zelfs het onaantastbaar geachte China kon achteraf wel eens het kind van de rekening worden. Wie had dat in 2007 gedacht toen alles wat u als belegger kreeg voorgeschoteld vooral een Chinese geur had. De VS heeft van de nood een deugd gemaakt met dank aan het supertrio Paulson, Bernanke en Geithner. Aan Janet Yellen de taak om de voorzet van de heren definitief om te zetten in klinkende munten het komende decennium.
Rest mij u een goed weekend te wensen.
Jan Dwarshuis is senior asset manager bij Thirteen Asset Management AG, waar hij verantwoordelijk is voor het Thirteen Diversified Fund. Dwarshuis schrijft zijn columns op persoonlijke titel en wordt hier niet voor betaald. Ook betaalt hij niet voor het plaatsen van zijn columns. Professioneel houdt hij posities aan in grote Europese, Amerikaanse en Russische beursfondsen. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Op het moment van schrijven heeft hij geen positie in bovengenoemde aandelen en is ook niet voornemens dat de komende 72 uur te doen.
