Alle Ballen op Bernanke

Zürich – Al weken wachten beleggers smachtend op de woorden van Ben Bernanke – het opperhoofd van de machtige FED – vandaag. Ben Bernanke weet dat ook en is heel slim. Hij heeft zijn studie gebaseerd op de jaren dertig van de vorige eeuw en weet verdomd goed wat er toen speelde. Eigenlijk voelt hij zich als een vis in het water. Desalniettemin ben ik van mening dat ‘Jackson Hole’ wederom een non-event zal worden.

Goed beschouwd is de FED verwikkeld in een van de grootste wereldwijde economische experimenten ooit. De feiten liegen er immers niet om. Sinds het uitbreken van de crisis heeft de FED haar toch al niet lullige balans rücksichtslos verdrievoudigd in omvang en rentetarieven effectief naar vrijwel nul gejaagd. Om over het manipuleren van de lange en korte rente nog maar te zwijgen middels ‘Operation Twist’. De ECB volgt de FED braaf in haar experimentele beleid. Een kleuter weet dat we te maken hebben met bijzondere financiële omstandigheden.

Nare Bijwerkingen
Zoals bij ieder experiment gebeuren er wel eens dingen die nieuw en onverwachts zijn. Ook dit keer is daar sprake van wanneer ik u slechts verwijs naar het ultra ruime geldbeleid van de FED. Minder bekend zijn de gevolgen voor de middellange termijn. De FED – en de ECB – heeft met man en macht geprobeerd ons allen uit de huidige financiële crisis te helpen. Maar eigenlijk komt het simpelweg neer op het kopen van tijd. De super lage geld-tarieven hebben uiteindelijk hele nare onbedoelde bijwerkingen.

Een lage rente genereert geen rijkdom. Een spotgoedkoop rentetarief werkt juist eerder onverantwoorde investeringen in de hand welke de reële economie acuut bedreigen. Ook komt het de gezondheid van financiële instellingen simpelweg niet ten goede omdat er van een onafhankelijke prijsstabiliteit al lang geen sprake meer is. Eigenlijk is menig banksysteem kas en kas verrot. Jan Kees de Jager slaat zich bijvoorbeeld op de borst dat hij zo goedkoop aan geld kan komen. De realiteit is dat De Jager met vuur speelt omdat zijn exposure al jaren uit de klauwen giert.

No Free Lunch
Het is niet voor niets dat er in de financiële wereld vaak aangehaald wordt dat ‘a free lunch’ niet bestaat. Het vermogens effect van het ultra lage rentebeleid is uitgewerkt. Van toename van welvaart is geen sprake meer en een hogere toekomstige levensstandaard is – voor velen – verder weg dan ooit. Aandelenkoersen stijgen alleen wanneer bedrijven een hogere productiviteit kennen en daardoor een hogere winst genereren. Dat snapt iedereen.

Huizenprijzen daarentegen zijn door de super lage rente slechts uitgewoond om nog meer onderpand te kunnen verschaffen tegenover torenhoge leningen. Op het moment dat de lening moet worden terug betaald blijkt opeens dat het huis niets aan waarde heeft toegevoegd. Sterker nog deze daalt al een poosje en dat proces lijkt zich alleen maar te versnellen. Aan de oude wet van de eenvoudige makelaar dat lage rentes de huizenprijzen opjagen is een einde gekomen. Het houdt in dat de huiseigenaar met zijn vingers tussen de deur zit en gedwongen wordt tot aflossing. Een pijnlijk proces. Over het andere uitgemolken argument dat er een woningtekort is in Nederland en dat huizenprijzen om die reden alleen al ‘altijd’ stijgen hoor ik niemand meer. Dit geheel terzijde.

Negatieve Rente
Daarmee leg ik bloot dat aan de reikwijdte en de geloofwaardigheid van de FED – maar ook van de ECB – langzaam maar zeker een einde is gekomen. Op een oplopende werkloosheid, dalende huizenprijzen en nul inflatie zit niemand te wachten. Het zou mij om die reden alleen al niet verbazen als Bernanke – slim als hij is – iets los laat over de inflatieverwachting. Daarmee zou hij kunnen suggereren dat hij – in de verre verte – groei ziet en de rente wellicht gaat verhogen.

Een ander korte termijn grapje wat Bernanke nog kan uithalen is de negatieve rente, een bekend verschijnsel in deze contreien. Negatieve rente betekent dat u rente betaalt om geld bij de bank weg te zetten in plaats van andersom. Zo’n stukje financiële ‘innovatie’ zal met name het sociale gezicht van de bankiers met de grond gelijk maken. Brave spaarders zullen banken gaan haten en het vlakke landschap der leningen zal totaal door elkaar geschud gaan worden. Beleggers roepen al weken massaal ‘Alle Ballen op Bernanke’. U begrijpt dat ondergetekende daar links en rechts wat vraagtekens bij zet.

Rest mij u een goed weekend te wensen.


Jan Dwarshuis is senior asset manager bij Thirteen Asset Management, waar hij verantwoordelijk is voor het Thirteen Diversified Fund. Dwarshuis schrijft zijn columns op persoonlijke titel. Professioneel houdt hij posities aan in grote Europese, Amerikaanse en Russische beursfondsen. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Op het moment van schrijven heeft hij geen positie in bovengenoemde aandelen en is ook niet voornemens dat de komende 72 uur te doen.