Volgende Bushalte: Portugal

Barcelona – Beleggers juichen te vroeg over Griekenland. De Europese Unie speelt een gevaarlijk spel dat ons doet denken aan een groot casino in Monaco. Zolang de EU maar blijft inzetten krijgt ze op een dag gelijk. Maar de inzet verdubbeld wel iedere keer. Er is niets opgelost qua Griekenland. De nieuwe ‘bail out’ is slechts een middel om de oude te beschermen, net zoals in het casino. Dat de Europese schuldencrisis definitief zou zijn bezworen is complete lariekoek.

Volgens ons wordt u ook nog misleid, zoals wel vaker de laatste jaren. Voor de korte termijn draait het sentiment als een blad aan een boom, het lijkt wel euforie. Maar de EU koopt slechts tijd. De Dow-Jones tikte gisterenavond de 13.000 punten aan. Beleggers zijn blij en tevreden. Vreemd volk die beleggers.

Mijnenveld
Want in hoofdlijn slikken ze een haircut naar verluid van zo’n 53,5 procent van de nominale waarde van hun Griekse obligaties. Nieuwe obligaties krijgen een coupon van 2 procent en stijgen langzaam naar de 4 procent in 2020. In termen van absolute waarde hebben we het dan wel over een afwaardering van zo’n 75 procent. Nou, wat een feest. In uw beleggingsbeleving zijn staatsobligaties degelijk en safe. Niets is minder waar. Het is een waar mijnenveld uit de Tweede Wereldoorlog. En dan te bedenken dat uw pensioen vol zit met degelijke ‘Staats’.

Opvallend zijn ook de prognoses. De Troika – de EU, de ECB en het IMF – verwacht dat de schuldratio van Griekenland in 2020 zal zijn gedaald naar 120% van hun BNP. Een wonderlijke veronderstelling omdat dit in geen verhouding staat met de historie van schuldafbouw van een land. Grappig is ook dat dit moet gebeuren in een periode van keiharde bezuinigingen. Dat lijkt ons ietwat teveel van het goede.

Het wordt gewoon wachten tot de belegger – dronken geworden van alle loze beloftes – ontwaakt en er achter komt dat het Griekse sprookje echt over is. De gokkers kunnen het casino via de nooduitgang verlaten, wanneer ze er eindelijk achter komen dat hun verlies juist toeneemt in plaats van daalt. In dat geval is er een derde ‘bail out’ nodig. Maar zo ver zal het naar ons idee nooit komen. Het geduld is dan echt op. De EU zal niet nog eens bijspringen naar ons oordeel. Dat overleeft niet een politici of centraal bankier.

Addertje onder het gras
Addertje onder het gras is de Griekse grondwet. De Europese ministers van Financiën hebben geëist dat de Griekse grondwet namelijk wordt aangepast. Schulden afbetalen krijgt de hoogste prioriteit. Klinkt niet gek. Maar de Griekse grondwet mag maar eens in de vijf jaar worden herzien (artikel 110). De laatste stamt uit mei 2008 en daar zijn 60% van de stemmen voor nodig. Er bestaat best een gerede kans dat de Grieken voor mei 2013 in de gaten krijgen dat ze een wurgcontract getekend hebben. En dat met alle gevolgen van dien. En daarom juichen beleggers te vroeg.

En dan is er nog de volgende bushalte waar nog geen belegger naar lijkt te kijken: Portugal. Fundamenteel is het land net zo’n brekebeen als Griekenland. De schuldenberg van de staat Portugal is weliswaar flink lager dan van Griekenland en het banksysteem verkeert ook in een betere conditie. Toch kunnen beleggers pardoes schrikken van het geval Portugal als ze er achter komen dat de privé schulden van de Portugese huishoudens de pan uitrijzen. Ze beslaan zo’n 260 procent van het BNP terwijl Griekenland op dit punt juist uitstekend scoort.

De vraag is dus of dit soort leningen wel goed gewaardeerd in de boeken staan van de Portugese banken. Hebben ze genoeg collateral? En Portugal ligt niet naast Duitsland, maar naast Spanje, een land met grote interne problemen. Daar komt bij dat voor de huidige crisis Portugal al weinig competitief was en qua export nauwelijks iets in de melk te brokkelen had. Dit perspectief kan snel in de bolletjes van beleggers slaan.

Het IMF denkt dat Portugal met zo’n 3 procent zal krimpen dit jaar. De kans is groot dat dit cijfer heel wat beroerder zal zijn dan Lagarde cs. nu denkt. Een bewuste strategie natuurlijk om u gerust te stellen. Voor de crisis rapporteerde Portugal een groei van zo’n schamele 2 procent. De kans dat het land dit in 2013 gaat realiseren is naar ons oordeel ongeveer nul komma nul. Beleggers maken altijd rekensommetjes. Vroeg of laat gaan ze dat ook bij Portugal doen. En als ze dat doen en er achter komen dat de groei in Portugal nul zal blijken te zijn, is de kans groot dat het land steeds lastiger een beroep kan doen op de internationale kapitaalmarkten.

Prognoses in de prullenbank
Als daarbij ook nog eens de prognoses van het IMF de prullenbak in kunnen ontstaat er als het ware een soort financieringsgat. Daar weten de Grieken met hun financiële echoput alles van inmiddels. Ook daar deed het IMF eerst nog wat luchtjes over de heikele situatie tot dat de neerwaartse bijstelling een feit was. Het is niet uitgesloten dat een belegger die zijn telraam gebruikt – en niet die van Jan Kees de Jager – tot de conclusie komt dat de route van Portugal dezelfde is als het desastreuze pad van Griekenland. Beleggers juichen daarom te vroeg.


Jan Dwarshuis is columnist bij ©OLUMBEURS en Follow the Money: Op het moment van schrijven heeft hij geen positie in bovengenoemde fondsen.