Hoe de VS van de Nood een Deugd maakte (Deel 1)
Pfäffikon SZ, Switzerland – Op 10 juli 2006 begon Henry Merritt “Hank” Paulson Jr. aan zijn baan als de 74ste ‘Secretary of the Treasury’ van de Verenigde Staten. Paulson ruilde een jaarsalaris van grofweg 40 miljoen dollar, als CEO van Goldman Sachs, in voor een loonstrook van slechts 185.000 dollar. Waarom zou iemand dit met de kennis van Paulson doen op dat moment? Belangrijk om te weten is dat de Amerikaanse regering van haar invloedrijkste bestuurders verlangt dat ze haar aandelenposities liquideren voordat ze aan hun taak beginnen. Dit om mogelijke belangenverstrengeling te voorkomen. Aardige bijkomstigheid is dat over de mogelijke winsten uit de verkoop van de aandelenposities geen belasting hoeft te worden betaald door de betrokkene.
Perfecte Timing
Hank Paulson was voor grofweg 1 procent eigenaar van Goldman Sachs, zijn toenmalige werkgever. In juli 2006 verkocht hij 3.230.000 aandelen Goldman Sachs in een publieke verkoop tegen 152 dollar per aandeel. Het leverde Paulson 491 miljoen dollar netto op. ‘Mr. Market’ zag in 2006 nog geen vuiltje aan de lucht, de beurzen marcheerden vrolijk verder. Geen haan die naar het moment van cashen van Paulson kraaide. Toch is de timing van Paulson opmerkelijk te noemen, zeker in het licht van zijn taak en betrokkenheid in heetst van de strijd tijdens het losbarsten van de crisis. Ik kom hier later nog op terug.
In mijn laatste column – Zwitsers Experimenteren – haalde ik aan dat ik van mening ben dat de VS de crisis een zetje gegeven heeft in haar voordeel. De VS heeft van de nood een deugd gemaakt. In 2006 was er ogenschijnlijk nog niets aan de hand, de bull markt deed voortreffelijk haar werk. Voor insiders lag dit wat anders, want diverse marktvorsers waarschuwden al wat ons te wachten stond, de eerste haarscheurtjes waren al zichtbaar. Paulson heeft dat ook geweten als topbestuurder van één van de meest succesvolle firma’s op Wall-Street.
VS Super Power af
Belangrijk om te vermelden is dat in deze periode de VS als absolute Super Power haar glans steeds meer begon te verliezen. Het trauma van 9/11 zat nog steeds diep. China was het beloofde land en Europa deed het in die periode uitstekend. Amerika leek de grip te verliezen. Er moest een list verzonnen worden.
Medio 2007 stapelden heel langzaam de geruchten zich op dat de Amerikaanse hypotheekmarkt begon af te glijden. Het bundelen van hypotheken, het van de balans halen en doorverkopen aan met name institutionele beleggers die niet verder keken dan hun neus lang was, bleek een lucratieve business waar toch de nodige gevaren achter schuil gingen. De Amerikanen verkochten deze producten op slimme wijze jarenlang wereldwijd en soms werd hier zelfs toe gedwongen zoals in de case met ING-Direct. De ING was verblind door haar – tijdelijke – succes en wilde maar al te graag de Amerikaanse markt open breken. Wat in Canada uiterst succesvol begon, moest wereldwijd worden uitgerold, zo dacht men aan de Zuid-As. De gevolgen voor de Nederlandse belasting betaler zijn inmiddels tot achter de komma bekend.
De Bom barst
In maart 2008 barstte de bom. Het Amerikaanse Bear Stearns had een acuut liquiditeitsprobleem. Dertig jaar is er door banken achter de schermen gesleuteld aan ‘black boxes’. Niemand weet wat zich daar afspeelt, maar Paulson is zéér bekend met de materie. Maar ook Tim Geithner, de latere opvolger van Paulson was toen al nauw betrokken bij de redding van Bear Stearns. Geithner staat bekend om zijn enorme kennis van zaken op dit gebied, die hij al jaren daarvoor heeft opgebouwd. Last but not least speelt natuurlijk Ben Bernanke in het proces ook een belangrijke rol. Bernanke staat bekend om zijn studies naar de ‘Great Depression’. Bernanke is daarmee geknipt voor zijn rol. Het trio weet van wanten.
De heren besluiten in te grijpen bij Bear Stearns. Ze schrijven een cheque uit van 30 miljard dollar en geven hem aan Jamie Dimon, de CEO van JP Morgan Chase & Co. De opdracht is helder. JP Morgan koopt Bear Stearns via een omweg gefinancierd met belastinggeld.
Paulson laat na de redding van Bear Stearns publiekelijk weten dat zo’n ‘bail out’ éénmalig is. Hij is een aanhanger van de zogenaamde ‘Moral Hazard’. Dit was de eerste en de laatste ‘bail out’, iedereen moest het vanaf nu zelf maar uitzoeken tijdens deze crisis. De Amerikaanse staat zou niet meer bijspringen. Het zou allemaal heel anders lopen.
700 miljard
Volgende week ga ik in op hoe Paulson handig gebruikt maakt van zijn macht en kennis, nadat President Bush hem eigenlijk een vrijbrief geeft om de problemen vooral voor de VS goed op te lossen. Hij zet het Amerikaanse Congres voor het blok en peutert maar liefst 700 miljard dollar (TARP) los in twee weken tijd. Daarna schrijft hij min of meer een blanco cheque uit aan de negen grootste banken van de VS. De EU en China staan vanaf dat moment op achterstand. Paulson ligt op koers, volgende week volgt deel twee.
Rest mij u een goed weekend te wensen.
Jan Dwarshuis is senior asset manager bij Thirteen Asset Management AG, waar hij verantwoordelijk is voor het Thirteen Diversified Fund. Dwarshuis schrijft zijn columns op persoonlijke titel en wordt hier niet voor betaald. Ook betaalt hij niet voor het plaatsen van zijn columns. Professioneel houdt hij posities aan in grote Europese, Amerikaanse en Russische beursfondsen. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Op het moment van schrijven heeft hij geen positie in bovengenoemde aandelen en is ook niet voornemens dat de komende 72 uur te doen.
